BIAŁOSTOCKI PROGRAM
ZABAW FUNDAMENTALNYCH DLA PRZEDSZKOLI

BIAŁYSTOK 2013

 

 

 

Współautorzy i realizatorzy I Edycji Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych serdecznie dziękują

Prezydentowi Miasta Białegostoku
Panu dr. hab. Tadeuszowi Truskolaskiemu

Za wszelką okazaną pomoc przy organizacji
I Edycji Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych

 

Serdeczne podziękowania za wsparcie na każdym etapie realizacji programu składamy:

Panu Wojciechowi Janowiczowi  - dyrektorowi Departamentu Edukacji
Urzędu Miejskiego w Białymstoku

Pani Lucji Orzechowskiej - zastępcy dyrektora Departamentu Edukacji
Urzędu Miejskiego w Białymstoku

 

 

SŁOWO WSTĘPNE

Z przyjemnością prezentujemy Państwu pierwszą część publikacji, która jest rezultatem I edycji Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych. Dzięki dofinansowaniu Prezydenta Miasta Białegostoku dr. hab. Tadeusza Truskolaskiego i przychylności kierownictwa Departamentu Edukacji Urzędu Miejskiego w Białymstoku była możliwa realizacja tego przedsięwzięcia. Spotkania z współautorami programu zabaw fundamentalnych, doskonalenie kadry pedagogicznej, organizacja warsztatów dla rodziców, zajęcia z dziećmi z zastosowaniem zasad i metod zabaw fundamentalnych zaowocowały wypracowaniem nowatorskich rozwiązań w pracy z małym dzieckiem i jego rodziną, a szczególnie rozwojem sfery społecznej, emocjonalnej i ruchowej dziecka, a w konsekwencji sfery poznawczej.

Książkę otwiera artykuł Pani Małgorzaty Muszyńskiej – dyrektor Przedszkola Samorządowego nr 31 w Białymstoku, koordynatora Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych.  Główną część książki stanowią scenariusze zajęć przeprowadzonych przez nauczycielki z białostockich przedszkoli w roku szkolnym 2012/2013 i pierwszych miesiącach roku szkolnego 2013/2014. Scenariusze podzielone na 3 rozdziały wg form pracy. Rozdział I stanowią scenariusze zajęć z całą grupą, II Rozdział to scenariusze zajęć otwartych i warsztatów dla rodziców, zaś III Rozdział zawiera scenariusze uroczystości przedszkolnych z wykorzystaniem Zabaw Fundamentalnych. Opracowane materiały w poszczególnych rozdziałach ułożone są tematycznie, zgodnie z zagadnieniami wynikającymi z planów  miesięcznych i podstawą programową wychowania przedszkolnego.

Zarówno współautorzy programu zabaw fundamentalnych, jak i realizatorzy I Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych mają nadzieję, że prezentowana publikacja przyczyni się do popularyzacji idei zabaw fundamentalnych oraz wdrażania głównych założeń w proces edukacyjny dzieci, zarówno w przedszkolu, jak i życiu codziennym.

v        Okładka książki

v        Spis treści

 


 

ZABAWY, KTÓRE ROZWIJAJĄ INTELIGENCJĘ DZIECKA

Małgorzata Muszyńska

dyrektor Przedszkola Samorządowego nr 31 w Białymstoku
koordynator I Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych

 

Z programem Zabaw Fundamentalnych zapoznałam się w 2009r. na Konferencji zorganizowanej na Uniwersytecie Warszawskim, w której uczestniczył Colin Rose – współautor programu Zabaw Fundamentalnych.

Jestem ogromnym zwolennikiem Programu Zabaw Fundamentalnych. Widzę uśmiechnięte dzieci, mamy, pedagogów. Dobra zabawa to inwestowanie w harmonijny, wielostronny rozwój dziecka, budowanie jego dobrego samopoczucia, kompetencji i szczęścia. Wiele osób zadaje mi szereg pytań:

Skąd się wziął pomysł Zabaw Fumdamentalnych?

Pomysł na Program Zabaw Fundamentalnych powstał z potrzeby poszukiwania alternatywnych rozwiązań współpracy nauczycieli,  przedszkola z rodzicami wychowanków. Szczególnie w zakresie wskazania rodzicom sposobów wsparcia własnego dziecka w jego rozwoju, który ułatwi w perspektywie równy start na wyższych szczeblach edukacji. Ścisła współpraca pomiędzy domem a przedszkolem daje duże szanse na harmonijne rozwijanie możliwości dzieci w czterech sferach: poznawczej, ruchowej, społecznej oraz emocjonalnej. Dzięki niej, wprowadzony zostaje jednolity system oddziaływań na dziecko.

Do zawodu nauczyciela czy innych zawodów wszyscy jesteśmy przygotowani, kończymy studia, różnego rodzaju kursy, szkolenia. Ale Rodzicielstwa nikt nas nie nauczył i nie przygotowywał do tej roli. Robimy to mniej lub bardziej intuicyjnie, w wierze, że chcemy dobrze. Lecz czasami nam nie wychodzi i życie to weryfikuje. Ta mądrość tkwi właśnie w prostocie. Jeśli mamy wolny  czas, to nie jedźmy z dziećmi do centrum handlowego i nie spędzajmy tak tego czasu, tylko umyjmy wspólnie samochód, upieczmy razem ciasto, zróbmy instrument muzyczny z pudełka po kremie ( wsypując groch, ryż lub kaszę) lub wykonujmy naprzemienne ruchy rąk, dzięki którym uaktywniamy obydwie półkule mózgowe.

 
Na czym polega fenomen Programu Zabaw Fundamentalnych?

Przede wszystkim polega na prostocie, dostępności i kreatywności każdego z nas, czy to nauczyciela, czy rodzica. W zabawach fundamentalnych wykorzystuje się otaczającą rzeczywistość i to, co znajduje się w przestrzeni domowej, w ogrodzie, na placu zabaw czy w sali przedszkolnej. Nie ma potrzeby inwestowania w drogie zabawki lub wymyślne pomoce dydaktyczne. Właśnie takie proste zabawy rozwijają dzieci wszechstronne.

 
Od kiedy i jak zacząć edukować zgodnie z ideą Zabaw Fundamentalnych?

Edukować dziecko należ zacząć od urodzenia. Okazuje się, że 50% możliwości mózgu człowiek może rozwinąć jedynie do 5. roku życia, kolejne 50%, człowiek rozwija w ciągu dalszego życia. Stąd bardzo ważnym etapem dla osiągania sukcesów przez człowieka jest właśnie wiek przedszkolny.

Stymulacja kolorami, najpierw czarno – białymi, pokazywanie dzieciom zapisów graficznych wyrazów, oklejenie domu podpisami typu szafa, lodówka, lampa i okazuje się, że dzieci potrafią czytać. Traktują to jako obrazek - i wiedzą, że lampa to jest lampa. Kiedy po dwóch tygodniach pomieszamy te wyrazy, to dziecko w automatyczny sposób znajdzie odpowiedniki tych zapisów graficznych. Bardzo szybko można dziecko nauczyć czytać, pisać liczyć, czyli rozwijać sferę poznawczą. Czasami spotykamy się z rodzicami, którzy mówią moje dziecko już liczy, czyta i pisze, proszę tego nie zaprzepaścić, proszę to jak najszybciej rozwijać. I ja się godzę na to, ale po wejściu do sali i okazuje się, że sfera poznawcza bardzo mocno jest „zaopiekowana” przez rodziców kosztem sfery społecznej i emocjonalnej. I wówczas my, nauczyciele musimy dużo czasu poświęcić na emocjonalność. Rodzice często zapominają o bardzo ważnych aspektach rozwoju dziecka jakimi jest sfera społeczna, emocjonalna i ruchowa. Te trzy sfery są podstawą do tego, aby sfera poznawcza w przyszłości sama się rozwijała i żeby dziecko potrafiło nawiązać więź emocjonalną z innymi ludźmi, radziło z problemami i różnymi trudnościami, potrafiło rozwiązać problemy jakie staną mu na drodze.

Program Zabaw Fundamentalnych skierowany jest do nauczycieli i rodziców dzieci w wieku przedszkolnym (od drugiego do piątego roku życia).  Głównym założeniem projektu jest rozwijanie narzędzi umysłowych małego człowieka oraz wyposażenie go w kompetencje ułatwiające uczenie się, jak również przygotowanie do radzenia sobie w życiu.

Z tego właśnie względu przenieśliśmy na grunt białostockich przedszkoli samorządowych  Program Zabaw Fundamentalnych, oparty na współczesnej wiedzy na temat rozwoju mózgu oraz inteligencji wielorakich Howarda Gardnera

Białostocki Program Zabaw Fundamentalnych dla Przedszkoli realizowany był w ramach projektu „O tożsamość szkoły”
i finansowany jako grant ze środków Urzędu Miejskiego w Białymstoku w roku szkolnym 2012/2013.
Program przebiegał we współpracy z Fundacją Instytutu Nowoczesnej Edukacji w Warszawie, a szczególnie z autorami Programu Zabaw Fundamentalnych: Colinem Rose i Katarzyną Lotkowską.

Białostocki Program Zabaw Fundamentalnych dla Przedszkoli realizowany był w 8 białostockich Przedszkolach Samorządowych:

1)         Przedszkole Samorządowe Nr 4,  ul. Sokólska 2

2)         Przedszkole Samorządowe Nr 14,  ul. Al. Piłsudskiego 20/4

3)         Przedszkole Samorządowe Nr 31,  ul. Świętokrzyska 4

4)         Przedszkole Samorządowe Nr 48 Bajkowa Kraina, ul.  Pogodna 8

5)         Przedszkole Samorządowe Nr 51 Przyjazne, ul. Boh. Monte Cassino  17

6)         Przedszkole Samorządowe Nr 64 pn Akademia Jasia i Małgosi, ul.  Duboisa 12 

7)         Przedszkole Samorządowe Nr 68 im. Janusza Korczaka, ul.  Mieszka I 19

8)         Przedszkole Samorządowe Nr 82,  ul.  Z. Herberta 63

Po zakończeniu realizacji Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych możemy stwierdzić, że cieszył się on dużym zainteresowaniem
ze względu  na atrakcyjność prowadzonych zajęć i przydatność poruszanych treści. Stał się  ważnym elementem adaptacji dziecka do nowego środowiska. Z jednej strony spowodował wzrost  wiedzy i umiejętności dzieci, rozwinął  ich zdolności matematyczne, logiczne i analityczne.
Z drugiej strony zwiększył motywację rodziców do spędzania czasu z dzieckiem oraz do wspólnej zabawy. Wpłynął na uświadomienie rodzicom uniwersalnych wartości tj. tolerancji, akceptacji oraz przeświadczenia, że każdy  ma inne predyspozycje i umiejętności  i że każda umiejętność jest ważna.

    Podsumowując realizację Projektu należy podkreślić duże zainteresowanie udziałem zarówno rodziców, jak i placówek oświatowych.
Do II edycji Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych dla Przedszkoli zgłosiły się już 32 przedszkola z miasta Białegostoku.

Wracając do moich refleksji na temat Programu Zabaw Fundamentalnych – to działa, naprawdę działa. Maluchy uczą się poprzez zabawę. Zabawa to coś więcej niż opiekowanie się  dzieckiem. To propozycja mądrych i zabawnych, logicznie ułożonych zabaw i aktywności. Proszę spróbować – naprawdę warto.